Termen uit de zonnepaneel en elektriciteitsbranche

dak met 12 zonnepanelen met 60 zonnecellen

Op deze pagina zijn de belangrijkste termen uit de zonnepaneelbranche verzameld.

50,2 Hz probleem

Wanneer (mede door zonnepanelen) een overschot ontstaat op het elektriciteitsnet zal de netfrequentie (en spanning) stijgen. Wanneer de netfrequentie stijgt en 50,2 Hz bereikt gebeuren er vervelende dingen die grote invloed kunnen hebben op de continuïteit van de elektriciteitslevering. Gelukkig is inmiddels al een oplossing bedacht door de netbeheerders en de Duitse overheid en is dit vastgelegd in de VDE4105 norm.

ac

De afkorting AC staat voor Alternating Current, de Engelse term voor wisselspanning/wisselstroom. De term wordt bij zonnepanelen gebruikt om daar de 230 Volt zijde van het systeem mee aan te duiden. Een omvormer krijgt gelijkspanning (DC) van de zonnepanelen en de omvormer zet de deze DC om naar AC, naar wisselspanning.

Ah

De afkorting Ah staat voor Ampère hour of in het Nederlands Ampère-uur (feitelijk Ampère maal uur). Ah is een eenheid die gebruikt wordt om de capaciteit van een accu aan te geven. Als een accu een capaciteit heeft van 50 Ah dan is hij in staat (bij benadering) 50 uur lang één Ampère te leveren of 25 uur 2 Ampère of tien uur lang 5 Ampère. Omdat je meestal wel het vermogen in Watt van een belasting (apparaat) weet maar niet de stroom (in Ampère) is het eenvoudiger om de capaciteit uit te drukken in Wattuur (Wh).

btw

Wanneer je zonnepanelen aanschaft kan je de btw die betrekking hebben op de aanschafkosten terugvragen.

cec rendement omvormers

Deze afkorting staat voor California Energy Commission. Deze afkorting wordt veel gebruikt om het rendement van een omvormer te specificeren. Die is lager dat het maximale rendement. De formule die de CEC heeft opgesteld voor deze rendement specificatie is: 0,04 x Eff10% + 0,05 x Eff20% + 0,12 x Eff30% + 0,21 x Eff50% + 0,53 x Eff75%. + 0,05 x Eff100%. Dus 4% van her rendement bij 10% belasting plus 5% van het rendement bij 20% belasting enz. Het zwaartepunt van deze rendementsmeting ligt bij een belasting van 50 tot 75% van de omvormer. Die telt in deze formule mee voor 21% en 53% mee. In Europa wordt het rendement van een omvormer net iets anders berekend, zie Europees rendement omvormers.

dc

De afkorting DC staat voor Direct Current of op zijn Nederlands, gelijkspanning/gelijkstroom.

energie

Energie is de natuurkundige eenheid waarmee arbeid verrichten kan worden. Je kan met een bepaalde hoeveelheid energie bijvoorbeeld een auto een stuk laten verplaatsen, een lamp voor een bepaalde tijd laten branden of bijvoorbeeld een bepaalde hoeveelheid water in temperatuur laten stijgen. Formeel wordt energie uitgedrukt in Joule of Watt.seconde. In het kader van zonnepanelen gebruiken we liever een veelvoud van die eenheid namelijk kWu. Eén kilo Watt uur is gelijk aan 1000 Watt wat door een zonnepaneel voor 1 uur lang is geleverd, vandaar 1000 Watt x 1 uur = 1000 Watt uur = 1 kilo Watt uur = 1 kWu. Energie is vermogen (uitgedrukt in Watt) vermenigvuldigd met de tijd zolang dit vermogen geleverd (of verbruikt is).

Europees rendement omvormers

In Europa wordt het rendement berekent met de volgende formule: 0,03 x Eff5% + 0,06 x Eff10% + 0,13 x Eff20% + 0,1 x Eff30% + 0,48 x Eff50% + 0,2 x Eff100%. Dit wijkt iets af van de cec rendementsberekening. Het Europese rendement is dus een samenstelling van rendementswaarden bij verschillende belastingen van de omvormer. Zo telt voor 3% maar het rendement mee wanneer de omvormer voor maar 5% wordt belast en 6% bij een belasting van 10%, enz. De nadruk van de Europese berekening zit bij het rendement van de omvormer bij een belasting van 50% (de helft van de maximale vermogensafgifte).

ferrarismeter

Een Ferrarismeter is een type elektriciteitsmeter die het verbruik in kWu meet. De ferrarismeter is herkenbaar door het draaiende wieltje. Een ferrarismeter is het tegenovergestelde van een slimme meter. Zonnepaneelbezitters koesteren meestal hun ferrarismeter omdat het salderen puur elektrisch en zonder tussenkomst van de administratie van het elektriciteitsbedrijf plaatsvindt. Dat is prettig, dat kan niet fout gaan en je krijgt altijd evenveel voor een geleverde kWu terug als dat je er voor zou betalen bij verbruik. Bij wet is geregeld dat de eigenaar van een ferrarismeter niet verplicht kan worden deze af te staan en een slimme meter te laten installeren, ook als is dit zelfs gratis. Hierop is wel één uitzondering: ferrarismeters worden worden regelmatig door TNO getest en als ze te onnauwkeurig worden zal een bepaalde partij ferrarismeter van een bepaalde fabrikant en productiejaar afgekeurd worden. Als het energiebedrijf dan de kWu meter wil omwisselen kan je dit niet weigeren. Als je er op staat kan je van je netbeheerder die de ferrarismeter wil vervangen eisen dat je geen slimme meter krijgt maar een digitale meter met teruglevertelwerk. Vrijwel alle ferrarismeters kunnen terugdraaien en registreren dus automatisch de teruglevering van elektriciteit. Maar enkele modellen hebben een teruglooprem en kunnen daarom niet terugdraaien en terugtellen.

kWu

kWu is een afkorting van kilo Watt uur. Dat is een eenheid om de afgenomen, of juist geproduceerde, elektrische energie in uit te drukken. Als voorbeeld: je hebt een elektrisch kacheltje met een vermogen van 1000 Watt. Wanneer je deze een uur aan hebt staan dat heeft hij één uur lang 1000 Watt vermogen verbruikt. Energie is tijd maal vermogen. De benodigde energie is dan: 1000 Watt x 1 uur = 1000 Watt uur of kortweg 1 kWu.

levensduur

De levensduur van zonnepanelen is haast levenslang. Zonnepanelen gaan vrijwel nooit kapot. De opbrengst loopt overigens wel terug met het toenemen van de leeftijd. Fabrikanten geven de garantie dat na 25 jaar het zonnepaneel minimaal nog 80% van de oorspronkelijke opbrengst oplevert. Dat is natuurlijk prachtig, waar tref je tegenwoordig zulke duurzame producten nog aan? Voor de omvormer is dit heel anders. Verwacht van een omvormer een levensduur van 12 jaar (dit is een schatting en zal sterk per model en fabrikant verschillen).

MC4 steker

Een MC4 steker is de meest gebruikte steker (connector) bij zonnepanelen. MC staat voor multi contact en is de naam van de fabrikant die deze steker heeft ontwikkeld: Multi Contact AG. De voorloper van de MC4 steker was de MC3 steker. Beide stekers zijn uiteraard spatwaterdicht. Van de MC4 steker zijn er twee uitvoeringen voor de plus en de min, een 'mannetje' en een 'vrouwtje'.

mpp

MPP staat voor Maximum Power Point. Voor een zonnepaneel kan je een grafiek maken waarin je de spanning afzet tegen de stroom die het paneel bij een bepaalde spanning kan leveren. Bij iedere spanning hoort een bepaalde stroom. Het product van deze twee waarden (spanning maal stroom) levert het afgegeven vermogen in Watt. Dit afgegeven vermogen (en dat is waar het de zonnepaneelbezitter om gaat) is niet bij iedere spanning en stroom waarde gelijk. Bij een specifieke verhouding tussen spanning en stroom is het afgegeven vermogen van het zonnepaneel het grootst. Om maximaal rendement te behalen uit een zonnepaneel zou je bij deze verhouding van spanning en stroom het zonnepaneel moeten laten werken. Dit punt van maximale vermogensafgifte varieert met de instraling en de temperatuur en is dus geen vast gegeven.

mppt

MPPT staat voor Maximum Power Point Tracking en is een techniek die een omvormer bezit om op basis van MPP continu zoekt naar de beste belasting van het zonnepaneel door de omvormer waardoor het meeste vermogen uit het zonnepaneel gehaald kan worden. Dit belastingpunt is continu aan verandering onderhevig door verandering van instraling, temperatuur en mogelijke gedeeltelijke schaduw op de zonnepanelen.

monokristallijn zonnecel

Zonnecellen worden gemaakt van bepaalde materialen en worden volgens een bepaald procedé gemaakt. Een monokristallijne zonnecel is opgebouwd uit vrijwel zuiver silicium waarbij tijdens de productie een uniform, vrijwel perfect, kristalrooster van het silicium ontstaat. Monokristallijne zonnecellen zijn zeer herkenbaar, ze zijn zwart en zijn niet vierkant maar hebben een vierkant achtige vorm waarbij je de hoeken afgerond zijn. Ooit waren monokristallijne zonnecellen superieur aan andere zonnecellen zoals polykristallijn/multikristallijn en amorf silicium. Tegenwoordig zijn de verschillen grotendeels vervaagd. Tegenwoordig is het belangrijkste verkoopargument de kleur. Ze zijn zwart en kleuren daarom goed bij de donkere kleur van sommige daken.

netbeheerder

In het hart van het openbaar elektriciteitsnetwerk, voor het gemak gezegd in het hoogspanningsnet, vervult de netbeheerder een belangrijke taak uit. Deze zorgt onder andere dat de energieproductie constant is afgestemd op het energieverbruik. Dat is een heel belangrijke taak anders zou binnen een uur het hele elektriciteitsnetwerk uitgevallen zijn. In Nederland verzorgt Tennet deze taak. Ons Nederlandse hoogspanningsnet is met andere Europese landen gekoppeld en in die landen zorgen netbeheerders voor die beheertaak. Onderling helpen netbeheerders elkaar doordat een tijdelijk energietekort in een land aangevuld kan worden met energie uit een ander land.

netgekoppelde zonnepanelen

Vrijwel alle zonnepanelen zijn in Nederland via een omvormer aangesloten op het elektriciteitsnetwerk. Zo'n installatie wordt een netgekoppelde zonnepaneelinstallatie genoemd. De zonnepanelen leveren, via de omvormer hun energie rechtstreeks aan het openbaar elektriciteitsnetwerk. De energie wordt niet met accu's opgeslagen. Een netgekoppelde zonnepaneelinstallatie is heel eenvoudig en relatief goedkoop maar heeft als nadeel dat bij een stroomstoring de eigenaar van de zonnepanelen ook geen elektriciteit heeft (ondanks wat vaak gedacht wordt). Wil je tijdens een stroomstoring van de energie van de zonnepanelen gebruik willen maken dan vergt dit een grote investering in een noodstroomvoorziening op basis van zonnepanelen.

noodstroom op basis van zonnepanelen

Bij een stroomstoring zullen de standaard netgekoppelde zonnepanelen ook geen elektriciteit kunnen leveren. Dat lijkt tegenstrijdig, alleen door te investeren in accu's en een speciale omvormer kan je samen met de zonnepanelen een noodstroomvoorziening maken die tijdens uitval van elektriciteit toch je van de energie van de zonnepanelen kan laten genieten.

open klem spanning

Dit is de spanning die het zonnepaneel afgeeft als het zonnepaneel niet belast wordt. De technische afkorting is Uoc wat staat voor spanning (U) open circuit. Deze open klem spanning is een belangrijk gegeven bij de keuze van een omvormer. De open klemspanning mag nooit de maximale ingangsspanning van de omvormer overschrijden. Wanneer je meerdere zonnepanelen in serie hebt geschakeld, in een string, dan moet je natuurlijk de Uoc met het aantal zonnepanelen vermenigvuldigen. Heb je tien panelen met een Uoc van 45,2 Volt dan is de Uoc van die string 452 Volt. Zorg dat de omvormer met gemak deze spanning aankan. Hou ook rekening met de temperatuur coëfficiënt van zonnecellen waardoor de Uoc tijdens koud winterweer een stuk hoger ligt. Hou 10% extra spanning aan, dus bij dit voorbeeld van 10 panelen wordt het dan 452 x 1,1 = 497 Volt. Een omvormer die 500 Volt aan kan is ";maar net"; goed.

omvormer

Een omvormer zet de gelijkspanning die een zonnepaneel levert om in een wisselspanning gelijk aan het elektriciteitsnet: 230 Volt en 50 Hz. De omvormer is de schakel tussen de zonnepanelen en het elektriciteitsnet. Zonnepanelen kunnen ook aan een accu gekoppeld worden en aan die accu weer een omvormer. Dat wordt gedaan indien geen elektriciteitsnet beschikbaar is zoals op een boot, tuinhuisje of vakantiewoning. De omvormer levert dan 230 Volt elektriciteit direct aan de elektrische apparaten.

onweer

Het gebruik van zonnepanelen heeft geen aantoonbaar bewijs opgeleverd dat de kans op schade tijdens onweer groter is. Zonnepanelen worden mede daarom in Nederland niet geaard.

performance ratio

Performance ratio is de verhouding tussen de theoretisch haalbare opbrengst van een bepaalde zonnepaneelinstallatie (zonnepanelen + bekabeling + omvormer) en de werkelijke opbrengst.

plc

Afkorting van power line communicatie.

power line communicatie

Communicatie techniek die de over te dragen gegevens via het netsnoer, het 230 Volt elektriciteitsnet, verstuurt. Dit wordt vooral toegepast bij een communicatie gateway die de fabrikant van een micro omvormer te koop aanbied. Deze techniek is meestal betrouwbaarder dan wifi.

steker

Ook wel stekker genoemd. Dat is een germanisme. Hoewel wij tijdens het schrijven van artikelen op deze fout letten, schrijven ook wij wel eens per abuis stekker in plaats van steker. Het woord steker komt van steken je maakt immers een stekende beweging. Het woord stekker komt uit het Duits waar ze onze steker een stecker noemen. Stecker komt van het Duitse werkwoord stecken wat stekend bevestigen betekent. Vandaar, geen stekker maar steker dus.

Wat een taalpuristen zeg, en ze kunnen nog geen eens foutloos artikelen schrijven horen we je denken! Klopt, ondanks dat wij trachten artikelen zonder taal- en stijlfouten proberen te schrijven zijn wij ons terdege van bewust dat ook wij fouten maken en het zeker een stuk beter kan. Mocht je storende fouten zien, op deze pagina vindt je ons emailadres. We stellen correcties zéér erg op prijs.

string

Zonnepanelen worden vaak in een string geplaatst, daarmee wordt bedoeld dat meerdere zonnepanelen in serie geschakeld worden (met elkaar worden doorverbonden). De spanning die de in serie geschakelde zonnepanelen leveren in de som van spanning van de individuele panelen. Wanneer 10 zonnepanelen van 60 cellen in serie geschakeld worden dan levert zo'n string een spanning op van 10 panelen x 60 zonnecellen x 0,5 Volt = 300 Volt. Een string van 20 van deze panelen zal een spanning opleveren van 600 Volt (gelijkspanning).

pv

PV is een afkorting Photo Voltaic. Dat zijn woorden uit het Grieks. Met Photo wordt een verwijzing gegeven naar "licht" en Voltaic is de verwijzing naar elektriciteit genoemd naar de wetenschapper Volta. Met PV wordt de techniek bedoeld waarmee op basis van zonlicht elektriciteit opgewekt wordt.

subsidie

De overheid heeft vroeger veel subsidie gegeven op de aanschaf van zonnepanelen. Dat is grotendeels nu voorbij. Je zou de salderingsregeling overigens best een subsidieregeling kunnen noemen. Onbedoeld geeft de overheid op de installatie van zonnepanelen in de vorm van teruggave van btw.

Uoc

Uoc staat voor spanning (U) Open Circuit, in het Nederlands open klem spanning.

VDE4105 norm

De VDE4105 norm is een Duitse norm die zonnepaneelinstallatie verplicht een voorziening te hebben die het geleverde vermogen van de zonnepaneel omvormer(s) aan het elektriciteitsnet in kleine stapjes terug te regelen wanneer een té groot overschot van vermogen ontstaat in het elektriciteitsnet. Noodstroomvoorzieningen met zonnepanelen maken dankbaar gebruik van deze VDE4105 techniek die tegenwoordig in veel zonnepaneel omvormers standaard is ingebouwd.

vergunning

Elektrisch gezien is geen vergunning of toestemming nodig om zonnepanelen in gebruik te nemen. Je hoeft dit dus niet te melden aan je elektriciteitsbedrijf. Het plaatsten van zonnepanelen op je dak is wel gebonden aan wettelijke voorwaarden. Voldoe je daar niet aan dan moet je bij de gemeente een vergunning aanvragen.

vermogen

Vermogen is een natuurkundige term die gebruik wordt om de eenheid Watt aan te geven. Bijvoorbeeld in de zin "deze omvormer kan een maximaal vermogen leveren van 1200 Watt". Watt is een afgeleide eenheid, het de waarde die je krijgt als je spanning en stroomsterkte met elkaar vermenigvuldigd. Een zonnepaneel omvormer die 10 Ampère stroom kan leveren aan het elektriciteitsnet levert dan een vermogen van 10 Ampère x 230 Volt = 2300 Watt. Vaak wordt de term vermogen verward met energie. Met vermogen wordt de potentie aangegeven om arbeid te verrichten, om energie te leveren. In dat geval moet voor een bepaalde tijd een bepaalde hoeveelheid vermogen geleverd worden. Energie is tijd x vermogen.

vlamboog

Een vlamboog kan ontstaan tussen twee elektrische geleiders die met een hele kleine afstand van elkaar zijn gescheiden én zich tussen de twee geleiders een spanning staat die hoog genoeg is om de afstand door de lucht te overbruggen. Op dat moment ontstaat niet één vonk maar een constante vonk (stroom door de lucht). Zo'n vlamboog produceert veel warmte en dat kan leiden tot brand.

Wh

De afkorting Wh staat voor Watt hour of op zijn Nederlands Watt-uur. Watt-uur is een eenheid van energie waarmee je bijvoorbeeld de capaciteit van een accu kan aangeven. Een accu van 200 Wh kan 10 uur lang een apparaat laten werken van 20 Watt, want 10 uur x 20 Watt = 200 Watt-uur. Maar evengoed zou de accu een apparaat van 100 Watt twee uur kunnen laten functioneren. Overigens, deze waarden zijn benaderingen. Naarmate de stroom die een accu moet leveren hoger wordt zal de geleverde capaciteit (tijdelijk) lager worden.

zonnecel

Een zonnecel is een elementair onderdeel van een zonnepaneel. De zonnecel produceert elektriciteit wanneer daar licht op valt. De spanning die de zonnecel produceert is echter laag. Ongeveer 0,5 Volt, daarom worden vele zonnecellen in serie geschakeld (onderling verbonden) waardoor de spanning evenredig toeneemt met het aantal cellen. Een zonnepaneel met 60 zonnecellen levert daarom 60 x 0,5 Volt = 30 Volt. Een zonnecel wordt gezaagd uit een staaf met een diameter van meestal 5 inch of 6 inch doorsnede. Omdat een zonnepaneel meestal 60 of 72 zonnecellen heeft bepaalt het gebruik van de 5 inch of 6 inch zonnecel de uiteindelijke afmeting van het zonnepaneel.

zonnepaneel

Een zonnepaneel is meestal een metalen frame waarin zich een "sandwich" zit van zonnecellen, die aan de bovenkant worden beschermd met speciaal gehard glas en aan de onderzijde hermetisch afgesloten zijn van de buitenlucht door middel van een metalen en een kunststof folie. Meestal heeft een zonnepaneel 60 of 72 zonnecellen (maar andere aantallen komen ook voor). Een paneel van 60 zonnecellen zal ongeveer 60 x 0,5 Volt = 30 Volt produceren. Een zonnepaneel met 72 cellen produceert ongeveer 72 x 0,5 Volt = 36 Volt. Moderne zonnepanelen worden gemaakt van zonnecellen van 6 inch.


Foutje of aanvulling? Stuur ons een reactie

home­