Waarom is het teruglevertarief lager dan het levertarief?

Tot 2025 krijg je voor een teruggeleverde kWu evenveel geld terug dan een geleverde kWu vanwege de salderingsregeling. Maar vanaf 2025 krijg je te maken met een "teruglevertarief". Je ontvangt dan een stuk minder voor een teruggeleverde kWu dan je voor een geleverde kWu moet betalen. Dat voelt oneerlijk en als stelen van de energieleveranciers. Waarom zou je minder ontvangen voor een geleverde kWu dan een afgenomen kWu? Een kWu van mij is toch evenveel waard dan een kWu van de energiemaatschappij? Een groot aantal factoren zorgen voor deze lagere terugleververgoeding en welke dat zijn leggen we je in dit artikel uit.

In het kort

We tillen één tipje van de sluier op waardoor je een idee krijgt waarom het logisch is dat de terugleververgoeding lager is dan de levertarief.

Stel jij moet voor een kWu (kiloWattuur) 50 cent betalen. Circa 15 cent daarvan betreft belastingen die de energieleverancier direct moet afdragen aan de belastingdienst. Dus van de 50 cent houdt de energieleverancier nog maar 35 cent over. Daarnaast wil men ook winst maken. Men koopt een kWu bijvoorbeeld in voor 30 cent en verkoopt het aan jou voor 35 cent (exclusief belastingen). De winst is dan 5 cent op een kWu. Als jij een kWu teruglevert verwacht je dat je 50 cent krijgt, evenveel als je er voor moet betalen. Maar voor de energieleverancier is jouw kWu maar (in dit voorbeeld) 30 cent waard. Daarom krijg je dus minder betaald voor een teruggeleverde kWu dan een geleverde kWu.

Waarom is de terugleververgoeding lager dan de leververgoeding?

Stel dat je 50 cent moet betalen voor een afgenomen kWu, waarom krijg je als zonnepaneelbezitter dan voor een teruggeleverde kWu niet exact hetzelfde bedrag van 50 cent terug, maar een veel lagere terugleververgoeding?

Wil je dit begrijpen, dan moet je eerst doorgronden hoe de prijs van een kWu is opgebouwd. Wat we hierna beschrijven is uitgebreid maar is nog een sterk vereenvoudige weergave van de werkelijkheid. We hebben bewust details weggelaten en zaken vereenvoudigd. Daarnaast zijn de bedragen die we noemen niet de werkelijke kosten maar gemakkelijke bedragen om mee te rekenen. Sommige kosten hebben we bewust als kosten per kWu voorgesteld maar zijn in werkelijkheid vaste kosten per jaar onafhankelijk van je verbruik.

Libarisering energiemarkt

De elektriciteitsmarkt is in de periode 2001 tot 2004 geliberaliseerd. Voor die tijd was er geen concurrentie. Afhankelijk waar je woonde leverde maar één bedrijf de elektriciteit, een andere keuze (dus concurrentie) had je niet. Dat bedrijf produceerde niet alleen de elektriciteit maar zorgde ook voor de distributie (kabels) en de meter in jouw meterkast. De productie, distributie en verkooporganisatie was dus verenigd in één bedrijf.

Sinds 2004 zijn die elektriciteitsbedrijven wettelijk verplicht geworden om zich op te splitsen. Zo onstond uit één bedrijf drie ondernemingen. Een bedrijf dat op commerciële wijze elektriciteit produceert. Een bedrijf dat de elektriciteit inkoopt (dat kan van iedere producerende partij zijn) en vervolgens aan ons verkoopt (dus ook daar wordt winst gemaakt). Daarnaast ontstond er een bedrijf die het beheer van de kabels, kWu meters en transformatorhuisjes voor zijn rekening nam. Dat zijn de, door de wet gereguleerde (lees: partijen die zeer beperkt winst mogen maken en onder controle staan van de overheid), regionale netbeheerders. Het beheer van het hoogspanningsnet is voor en na de liberalisering in handen van Tennet, een bedrijf waar de overheid 100% van de aandelen bezit.

Vijf verschillende partijen vormen de prijs van een kWu

Om jouw van elektriciteit te voorzien zijn dus verschillende partijen betrokken. De elektriciteitsproducent, Tennet, de regionale netberheerder en de verkooporganisatie (zoals Delta, Eneco, Essents, Allianders en nog tientallen andere bedrijven zoals Greenchoice en vandeBron). Ten overvloedde: de oude energiereuzen zoals Eneco, Essent en Alliander produceren tegenwoordig dus geen elektriciteit meer, het zijn verkooporganisaties geworden. Naast deze vier partijen is er nog een partij die een rol speelt in de vorming van het elektriciteitstarief en dat is de belastingdienst. Die heft namelijk een aantal belastingen over iedere geleverde kWu. Deze vijf partijen ontvangen van iedere aan jou geleverde kWu een bepaalde vergoeding en vormen samen de prijs van een kWu.

De elektriciteitsfabriek moet kosten maken om een kWu elektrische energie te maken. Denk aan de kosten voor de brandstof, afschrijving op de investeringen, de kosten van het personeel, belastingen en men wil ook nog wat winst maken. Stel dat dit samen 20 cent kost. Die kWu wordt ingekocht door energieleveranciers (feitelijk verkooporganisaties) zoals Eneco, Essent en Vattenval (we gebruiken hierna Eneco als voorbeeld).

Eneco koopt voor 20 cent een kWu in, maar jij moet er veel meer voor betalen. Dat komt omdat Eneco mensen in dienst heeft om als tussenleverancier er voor te zorgen dat jij elektriciteit hebt en dat betalingen verwerkt worden. Mogelijk verhoogt Eneco die kWu met 10 cent (maar houdt daar maar een paar cent van over omdat er veel kosten gemaakt moet worden door de administratieve organisatie). Een kWu kost dan inmiddels 20+10=30 cent.

Maar Eneco is alleen maar een verkooporganisatie. Zoals we hiervoor schreven produceert Eneco geen elektriciteit (ze verkopen het alleen maar net als een supermarkt melk verkoopt maar niet zelf produceert) en bezitten ze ook geen kabels om de elektriciteit te transporteren van de producent naar jou als afnemer.

De elektricieitsfabrieken zijn rechtreeks aangesloten op het hoogspanningsnet. Die wordt beheerd door Tennet. Zij zorgen dat dat de elektriciteit die de elektriciteitsfabrieken maken via de hoogspanningsleidingen afgeleverd wordt in de provincies.

In de provincies nemen de regionale netbeheerders het over. Dat zijn Alliander, Coteq, Enexis, Rendo, Stedin en Westland-infra. Die zorgen dat de spanning van het hoogspanningsnet verlaagd wordt en gedistribueert wordt (met kabels boven én onder de grond) naar de steden en dorpen. In die steden en dorpen hebben zij transformateurhuisjes die de spanning nog verder transformeren (verlagen) naar 230 Volt en via kabels naar de huizen daar in de buurt verdelen.

De taak die de regionale netbeheerders uitvoeren (leggen en onderhouden van kabels, transformatorhuisjes e.d.) moet natuurlijk betaald worden. Daarnaast zorgen deze organisaties ook dat er een kiloWattuurmeter in je meterkast hangt en die moet eens in de zoveel jaar vervangen worden en dat moet ook betaald worden.

Vandaar dat Eneco kosten voor Tennet en de regionale netbeheerders in rekening brengt. Zeg voor het gemak 5 cent voor Tennet en 5 cent voor de regionale netbeheerder. Daarnaast nog eens 1 cent voor "meterhuur". Dan zitten we inmiddels op 20+10+5+5+1=41 cent voor een kWu.

Als laatste legt de overheid een aantal belastingen op. Zo is er een "opslag duurzame energie", afgekort ODE (lees: belasting die weer uitgekeerd wordt als subsidie voor het stimuleren van duurzame energie) en natuurlijk de BTW. We stellen voor het gemak deze belasting op 12 cent. Zo wordt de kWu die Eneco inkoopt voor 20 cent aan jouw doorberekend voor 20+10+5+5+1+12=53 cent.

Stel dat je één kWu teruglevert (die ontvang Eneco in dit geval) dan krijg je daar niet 53 cent voor terug ondanks dat je voor een geleverde kWu wel 53 cent moet betalen. Als eerste zijn de belastingen niet van toepassing voor de kWu die jij levert, in dit voorbeeld 12 cent. Eneco brengt jou 41 cent in rekening voor een kWu maar verhoogt dat met 12 cent belastingen die ze meteen moeten afdragen aan de belanstingdienst, dus houden ze maar 41 cent over.

Daarnaast draagt Eneco geld af aan Tennet en de regionale netbeheerder (in dit voorbeeld 11 cent). Dus van die 53 cent die jij betaalt gaat er 12 en nog eens 11 cent van af. Dus van die 53 cent blijft nog maar (53-12-11=) 30 cent over. En die 30 cent is dus de inkoopprijs van een kWu van 20 cent plus 10 cent winst.

Je begrijpt nu beter waarom Eneco jou geen 53 cent zal betalen voor een kWu terwijl ze die voor 20 cent bij een elektriciteitsfabriek kunnen kopen. Eneco is immers een commerciële onderneming. De enige reden dat ten tijde van de salderingsregeling Eneco jou 52 cent teruggaf voor een geleverde kWu kwam omdat het een wettelijke maatregel was. Ze waren het verplicht.

Hoeveel Eneco of een van de andere energieleveranciers jou gaan betalen voor een teruggeleverde kWu, de zogenaamde "terugleververgoeding" zal afhangen van A. eventuele wettelijke maatregelen^[1] en B. een commerciële afweging om jouw zoveel terug te betalen voor de teruggeleverde kWu in de hoop dat je klant blijft (waar ze weer aan kunnen verdienen omdat je ook elektriciteit afneemt).

Resumé

Hoewel je voor een kWu flink moet betalen is het dus heel logisch dat je veel minder voor een teruggeleverde kWu betaalt krijgt. In het terugbetaalde bedrag zit namelijk geen belasting, kosten voor de netbeheerders en verkooporganisatie. Jouw kWu heeft alleen maar een "kale" waarde en zoals je hebt kunnen lezen is dat relatief laag.